පාප්තුමා 1

අද ඉටුකරන්න යන්නෙ හසිත කරපු ඉල්ලීමක්. මේ ගැන නම් ගොඩක් අය දන්නවා ඇති. 2005හේදි දෙවන ජුවාම් පාවුළු පාප්තුමා ස්වර්ගස්ථ වෙච්ච වෙලාවෙ මේ ගැන ලිපි සෑහෙන ප්‍රමාණයක් පුවත්පත්වල පළ වුණා. ඒක නිසා ගොඩක් දෙනෙක් මේ ගැන දැනුවත්. ඒත් අන්තර්ජාල වෙබ් අවකාශයේ සිංහලෙන් ලියවුණු ලිපියක් නම් හොයාගන්න ලැබුනේ නෑ. මේ යන්නෙ ඒ අඩුව පුරවන්න.

පාප්තුමා(Pope) එහෙමත් නැත්නම් පාප් වහන්සේ කියන්නෙ කවුද කියන එක ගොඩක් අය දන්නවා. බොහොම සරලව කියනවානම් පාප් වහන්සේ තමයි ලෝකෙ පුරාම පැතිරුනු රෝමානු කතෝලික සභාවෙ නායකයා හැටියට කටයුතු කරන්නෙ.  ඊට අමතරව රෝමයේ අගරදගුරු තුමා හැටියටත් එතුමා කටයුතු කරනවා. 

පාප්ධූරය ආරම්භ වුනේ කොහොමද?  ජේසුස් වහන්සේගේ ගෝළයින්ගේ නායකයා වුනේ පේදුරුතුමා.(Saint Peter) ජේසුස් වහන්සේගේ මරණයෙන් පස්සෙ ජේසුස් වහන්සේගේ ධර්මය ඉදිරියට ගෙන යාමේ වගකීම පැවරෙන්නෙ එතුමාට. පාප් කියන නිල නාමය නොදැරුවත් පළමුවන පාප්තුමා විදිහට හැඳින්වෙන්නෙ පේදුරුතුමා. පාප් එහෙම නැත්නම් 'pope' කියන ග්‍රීක වචනය පාවිච්චිවෙන්න පටන් ගන්නෙ ක්‍රි.ව. 2වැනි සියවසේ විතර. ඒ වචනෙ තේරුම තමයි 'තාත්තා' එහෙම නැත්නම් 'පියා' කියන එක. ඊශ්‍රායලයෙ ජීවත්වුන ජේසුස් වහන්සේගේ කතෝලික ධර්මයේ මූලස්ථානය යුරෝපයේ රෝමය බවට පත්වෙන්නෙත් පේදුරුතුමා නිසාමයි.

ජේසුස් වහන්සේගේ මරණෙන් පස්සෙ උන් වහන්සේගේ ධර්මය අන් අයට කියා දීමේ වගකීම ගන්නේ ගෝළයෝ එකොළොස් දෙනා ප්‍රමුඛ ඒ වනවිට ජේසුස් වහන්සේව විශ්වාස කළ ජනතාව. ඒ ජනතාවට විශේෂ වරප්‍රසාදක් ලැබීම නිසා අන්‍ය බාසාවලින් කතා කරන්න පුලුවන් වුනාලු. බයිබලයේ දැක්වෙන විදිහට ඔවුන් තමුන්ගේ බාසාවෙන්ම කථාකළත් අහන් ඉන්න අයට ඒ ඒ අයගේ බාසාවෙන් කියන දේවල් හැටියටලු ඇහුනෙ. ඉතින් මේ විදිහට දේව වරමක් ලැබිච්ච ජනතාව ලෝකෙ පුරා යනවා කතෝලික ධර්මය ප්‍රචාරය කරන්න. පේදුරුතුමා තෝරගන්නෙ රෝමය.

පේදුරුතුමාගේ මරණය

රෝමයට ආපු පේදුරුතුමාගේ උගැන්වීම් පිළිගන්න රෝමවැසියො කතෝලික ධර්මය වැලඳගන්නවා. මේක ඉහුලන්නෙම නැතුව යන්නෙ තමුන්ට දේවත්වය ආරෝපණය කරගැනීමේ උවමනාවෙන් පෙලුණු රෝම අධිරාජ්‍යයන්ට. කතෝලික ආගම වැළඳගත්තු රෝමවරු තමුන්ට දේවත්වයෙන් නොසළකා වෙන දෙවියෙකු පසුපසයාම නොඉවසන අධිරාජ්‍යයා කතෝලිකයන් මරාදමන්න නියෝග කරනවා. බොහෝ කතෝලිකයන්ට මරණ දඬුවම හිමිවන අතර පේදුරුතුමාවත් රෝම සොල්දාදුවන්ට අහුවෙනවා. කුරුසය කරපින්නාගෙන ඉන්න කතෝලිකයන්ව ජේසුස් වහන්සේ මෙන් කුරුසයේ ඇණගැසීමෙන්ම මරණයට පත් කරන්න තමා නීරෝ අධිරාජ්‍යයා නියෝග කරන්නෙ. නමුත් පේදුරු තුමා එහෙම මැරෙන්න කැමති වෙන්නෙ නෑ. ජේසුස් වහන්සේ තරම් තමා නොවටින බව කියන පේදුරුතුමාව කුරුසියේ ඇණගහලා තියෙන්නෙ ඔලුවෙන් අතට. ඔය විදිහට තාඩන පීඩන ආවත් කතෝලික සභාව බිඳවැටෙන්නෙ නෑ. මියගිය අය වෙනුවට අනුප්‍රාප්තිකයන් පත්වෙමින් දිගින් දිගටම ඉදිරියට එනවා.

දන් අපි බලමු නව පාප්තුමෙකු පත්වීමේ ක්‍රියාවලිය(Papal conclave). වසර 2000ක ශු. සභා ඉතිහාසය තුළ විවිධ ක්‍රම භාවිතා වුනත් මම විස්තර කරන්නේ දැනට පවතින ක්‍රමය. සමහර කුඩා කරුණු පවා වැදගත් ලෙස සැළකූ නිසා ලිපිය දිගු වෙන්න වගේම නීරස වෙන්නත් පුලුවන්. නමුත් රසයට වඩා කරුණු දැනගැනීමේ පිපාසයෙන් පෙළෙන අය සඳහා විස්තර සහිතවම ලියන්න තීරණය කළා. ඉවසීමෙන් කියවන ලෙස ඉල්ලා සිටින්න කැමතියි.

නව පාප්ධූරයක් පුරප්පාඩු වෙන්නේ පාප්තුමෙකුගෙ ස්වර්ගස්ථ වීමෙන්. අති විශේෂ කරුණකදී පාප්තුමෙකුගෙ ඉල්ලා අස්වීමක් සිදුවිය හැකි වුවද මේ දක්වා කීප වාරයක් සිදුවී ඇති  අති දුර්ලභ සිද්ධියක් නිසා එය අමතක කර දමන්න පුලුවන්. සාමාන්‍යයෙන් පාප්තුමෙකු පත්වූ පසු මිය යන තුරුම තම ධූරයේ රාජකාරි කරනවා. පාප්තුමා මිය ගිය මොහොතේ පටන් නව පාප්තුමෙකු පත්වීම දක්වා සියලු කටයුතු සිදුවෙන්නෙ කාදිනල්වරුන් අතින්. කදිනල්වරු ගැන වැඩි විස්තර ක්ලෙමන්ට් මහතාගේ කතෝලික සභාවේ කාර්ඩිනල්වරු ලිපියෙනුත් හසිත සහෝදරයාගේ කාඩිනල්වරයෙක්වුනු අති උතුම් මැල්කම් රංජිත් හිමිපාණෝ  ලිපියෙනුත් ලබාගන්න පුලුවන් වෙයි. 

මුද්‍රාවක් ලෙස මුදුව පාවිච්චි කළ හැක

නව පාප්තුමෙකු පත්වීමේ කාර්‍යය ඇරඹෙන්නේ වර්තමාන පාප්තුමාගේ ස්වර්ගස්ථ වීම නිල වශයෙන් ප්‍රකාශයට පත්වූ පසුවයි.  ඒ බව ප්‍රකාශ කිරීමේ බලය තියෙන්නෙ Camerlengo ( Camerlengo of the Holy Roman Church ) නම් නිලය දරණ කාදිනල් තුමන්ට. අතීතයේදී නම් පොඩි රිදී මිටියකින් මියගිය පාප්තුමාගේ හිසට තුන්වරක් තට්ටු කොට එතුමන්ගේ නියම නම (පාප්ධූරයේ නම නෙමෙයි) කියා කතා කිරීමෙන් තමයි පාප්තුමා ස්වර්ගස්ථ වී ඇතිබව තහවුරු කරගන්නෙ. වර්තමානයේ නම් තට්ටුකිරීම සිදුවන්නේ නෑ. ස්වර්සස්ථ වීමෙන් පසු පාප්තුමාගේ මුද්‍රාව වන ධීවරයින්ගේ මුද්ද ( Ring of the Fisherman ) එතුමන්ගේ භාරයට පත්වන අතර පසුව කාදිනල්වරුන් ඉදිරිපිට විනාශ කරනු ලබනවා. නව පාප්තුමෙකුට ලැබෙන්නෙ නව මුදුවක්. මේ සිරිත ඇතිවී තිබෙන්නෙ ව්‍යාජ ලිපි ලේඛන ඇතිවීම වලක්වන්න. නමුත් තවමත් පාප්තුමෙකුගේ අභාවයේදී මෙලෙස සිදුවෙනවා. 

වත්මන් පාප්තුමා මුදුව පළඳාගෙන සිටින අයුරු

මුද්‍රා තැබූ ලියවිල්ලක්

ඉන්පසු ඉන්පසු සිදුවන්නේ ලෝකයපුරා විසිරී සිටින කාදිනල්වරුන්ට( College of Cardinals) වතිකානුවට පැමිණීමට කෙරෙන ආඥාවයි.  සියලුම කාදිනල්වරුන් මේ අවස්ථාවට සහභාගී වීමට බැඳී සිටින අතර තදබල අසනීපයකින් පෙළේනම් හෝ වයස 80ට වැඩි නම් සහනයක් ලබාගත හැකියි. නව පාප්තුමෙකු පත්වනතුරු  කතෝලික සභාවෙ එදිනෙදා පාලන කටයුතු කෙරෙන්නෙ Camerlengo කාදිනල්තුමාගෙ ප්‍රධානත්වයෙන්. එතුමාට සහය වීමට රදගුරු කාදිනල් තුමෙක්, පූජක කාදිනල්තුමෙක් හා තේවාචාරී කාදිනල් තුමෙක් පත් කෙරෙනවා. සෑම දින තුනක වරක්ම අලුත් තිදෙනෙක් පත්වෙනවා.

මේ අතර පාප්තුමාගේ භූමදාන කටයුතු සඳහා දින නියම කෙරෙනවා. මියගිය පාප්තුමා වෙනුවෙන් දින නමයක ශෝක කාලයක් පැනවීම සිරිතක් ඒ වගේම නව පාප්තුමෙකු තෝරාගැනීමට දින නියම වෙනවා. පාප්තුමෙකු ස්වර්ගස්ථ වී දින 15කින් මේ කාර්‍යය ඇරඹිය යුතු වුවත් දුර බැහැර සිට පැමිණෙන කාදිනල් වරුන් වෙනුවෙන් උපරිම වශයෙන් දින විස්සක් පමා කරන්න පුලුවන්.

සිස්ටයින් දේවස්ථානය (දුම් කවුළුවක් පේනවද බලන්න)

සම්ප්‍රදායක් විදිහට නව පාප්තුමෙකු පත්වීමේ ක්‍රියාවලිය සිදුවෙන්නෙ සිස්ටයින් දේවස්ථානයේ(Sistine Chapel ). ක්‍රියාවලිය ආරම්භ වීමට පෙර කාදිනල්වරුන්ට සිදුවෙනවා දේශන දෙකකට සවන් දෙන්න. මේ දේශන පවත්වන්නෙ සභාව තුළ සිටිනා දැනෞගත් පුද්ගලයින් විසින්. මෙහිදී කතෝලික සභාවේ වර්තමාන තත්වය මෙන්ම කාලයට ඔබින පරිදි අවශ්‍යය කුමන ආකාරයේ අදහස් දරණ පාප්තුමෙක්දැයි පැහැදිලි කිරීමක් සිදුවෙනවා. 

නියම කරගත් දින උදෑසන දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද ලබාගන්න කාදිනල්වරු සවස් කාලයේ Pauline දේවස්ථානය (Pauline Chapel)වෙත රැස්වෙනවා.  ඉන්පසු පාගමනින් සිස්ටයින් දේවස්ථානය වෙත පැමිණ නිලවරණයේ රහස්‍යභාවය සුරැකීමට දිවුරුම් දීම තමයි එතුමන්ලා සාමාන්‍ය ජනතාව මුනගැසෙන අවසාන අවස්ථාව. ඉන්පසු කාදිනල්වරුන් හැර සියලුම දෙනා දේවස්ථානයෙන් පිටවී යායුතු අතර සිස්ටයින් දේවස්ථානයේ දොරවල් වසා දමනවා. නව පාප්තුමෙකු පත්වෙන තුරු කාදිනල්වරුන්ට පිටස්තර අයවලුන් හා සබඳතා පැවැත්වීම සපුරා තහනම්. සන්නිවේදන උපකරණ භාවිතයත් තහනම්. නිලවරණ සමයේදී දේවස්ථානයේ සේවයටත් ආහාරපාන පිළියෙල කිරීමටත් අති විශ්වාසවන්ත සේවකයන් යොදාගන්නවා. ඔවුනුත් යොදාගත හැකි අවම මට්ටමෙන් යොදාගන්නෙ. මේ විදිහට නිලවරණයේ රහස්‍යභාවය උපරිමෙන් රකිනවා. 

 නිලවරණය පැවැත්වෙන ආකාරය ඊළඟ ලිපියෙන් බලමු.