පාප්තුමා 4

අපි පාප්තුමා ලිපි මාලාවේ හතරවෙනි කොටසටත් ඇවිල්ලා. පළවෙනි ලිපියෙදි පාප්ධූරයෙ ඉතිහාසයත් දෙවෙනි ලිපියෙදි නව පාප්තුමෙක් පත්වෙන හැටිත් තුන්වෙනි ලිපියෙදි අසාධාරණයට ලක්වෙච්ච පාප්තුමෙක් ගැනත් දැනගත් අපි මේ යන්නෙ පාප්තුමාගේ රාජකීය, පූජක ආභරණ වගේම එතුමාගේ නිල ලාංඡන (Papal regalia and insignia) ගැනත් දැන ගන්න.

මකුටය

පාප්තුමාගේ රාජකීයත්වය විදහා දක්වන දේවල් ගැන මුලින් කියන්නම්.  විචාරක මහත්මයාටත් හසිතටත් ඕනවුනානෙ ඔටුන්න(papal tiara) ගැන දැනගන්න ඒක නිසා මුලින්ම ඒ ගැන කියන්නම්. පහුගිය ලිපියෙ පින්තූරයක් තිබ්බ නිසා පින්තූරයක් නම් දැම්මෙ නෑ. පාප්තුමෙකුගේ ඔටුන්න විවිධ මෝස්තරවලින් හදන්න පුලුවන්. හැබැයි මොනවිදිහකින් හැදුවත් ඒක තට්ටු 3ක ඔටුන්නක් වෙන්න ඕනෙ. පළමු තට්ටුවෙන් පාප්තුමා අතිශ්‍රේෂ්ඨ දේවගැතියා(supreme pastor) බවත් දෙවන තට්ටුවෙන් අතිශ්‍රේෂ්ඨ ගුරුවරයා(supreme teacher)බවත් තෙවන තට්ටුවෙන් අතිශ්‍රේෂ්ඨ පූජකයා(supreme priest) බවත් නිරූපණය වෙනවා. නමුත් කාලයක පටන්ම පාප්තුමන්ලා ඔටුන්න පළඳින්නේ නෑ. නමුත් දෙවන ජුවාම් පාවුළු පාප්තුමා දක්වාම තම නිල ලාංඡනයට ඔටුන්න එකතු කර ගත්තත් වත්මන් පාප්තුමා එයද අතහැර මකුටයක් (Mitre) යොදා තිබෙනවා.

ඊළඟට කියන්නෙ ධීවර මුදුව(Ring of the Fisherman) ගැන. පළවෙනි ලිපියෙදි මේ ගැන කිව්වා මතක ඇතිනෙ. ධීවර මුදුව පළඳනාවක් වගේම පාප්තුමාගේ නිල මුද්‍රාවද වෙනවා. රත්තරනින් හදපු මුදුව අලංකාර කරලා තියෙන්නෙ පේදුරු තුමන් තමුන්ගෙ ඔරුවෙ ඉඳන් දැල එලන දර්ශනයකින්. ඒ වගේම මුදුව වටා පාප්තුමාගේ නමද කොටා තිබෙනවා. අලුතින් පත්වුනු පාප්තුමෙකුගෙ ඇඟිල්ලෙ මුදුව පළඳවන්නෙ Camerlengo වරයා අතින්. ඒවගේම ස්වර්ගස්ථ වූ වෙලාවට මුදුව ගලවන්නෙත් එතුමා.

13වන ලියෝ පාප්තුමාගේ මුදුව

කුණ්ඩලය

කුරුසියක් සහිත සැරයටිය

මුල් කාලයේ පාප්තුමන්ලා කුණ්ඩලයක්(crozier) පාවිච්චි කළා. දැන්නම් එය පාවිච්චි වෙන්නේ නෑ. ඒ වෙනුවට කුරුසියක් සහිත සැරයටියක් (Papal Cross)තමයි පාවිච්චි කරන්නෙ.

මුල් කාලයේ පාප්තුමන්ලා දෝළාවකුත්(Sedia gestatoria) පාවිච්චි කරලා තියෙනවා. ඒ දෝළාව ඔසවාගෙන ගිහින් තියෙන්නෙ රතු නිල ඇඳුමින් සැරසුනු මිනිසුන් 12 දෙනෙක්. මීට අමතරව දෙපැත්තෙන් අවාන් (Flabella) ගත්තු මිනිසුන් දෙදෙනෙකුත් ඉඳලා තියනවා. පාප්තුමා දිව්‍ය පූජාවට එනවිටත් ජනතාව හමුවෙන්න එනවිටත් මේ දෝළාවෙන් තමයි ඇවිත් තියෙන්නෙ. සමහර තැන්වල දැක්වෙන හැටියට නම් දෝළාව හා අවාන් පාවිච්චි කරලා තියෙන්නෙ රාජකීය බව පෙන්වන්නම නෙමෙයි. එකල තිබූ අධික බර ඇඳුම් ආයිත්තම් නිසා වයසක පාප්තුමන්ලාට ඇවිදගෙන එන්න බැරිලු. කෙසේවෙතත් මේ වනවිට අධික බර ඇඳුම් ආයිත්තම් අභාවයට ගිහින් වගේම දෝළාව හා අවානුත් අභාවයට ගිහින්.

දෝළාවෙන් එන පාප්තුමා

දැනට ප්‍රදර්ශනයට තබා ඇති දෝළාවක්

ඒ කිව්වෙ පාප්තුමාගේ රාජකීයත්වය විදහාපාන ඇඳුම් ආයිත්තම්නෙ. ඊළඟට කියන්නෙ පාප්තුමා දිව්‍ය පූජාව පවත්වද්දි අඳින ඇඳුම් ගැන.

 එකක් තමයි පැල්ලියම (Pallium). පැල්ලියම කියන්නෙ පාප්තුමා කරවටා පළඳින පළඳනාවක්.  රූපය බලලා ආවානම් තේරෙයි. පැල්ලියමෙ රතු පාට කුරුස හයක් තියෙනවා. උරහිස් දෙකට දෙකක් පපුවට දෙකක්, පිටට දෙකක් විදිහටයි තියෙන්නෙ. රතු පාට ජේසු තුමාගේ රුධිරය සංකේතවත් කරන අතර පැල්ලියම සවිවී තිබෙන්නෙ ජේසුට ගැසූ ඇණ සිහිවන පරිදි රත්තරන් ඇණ තුනකින්.

පැල්ලියම

ෆැනොන්(Fanon) කියන්නෙ පැල්ලියම පෙන්වන රූපෙම කොළපාටින් දක්වා ඇති ඇඳුම.

 මීට අමතරව මැනිපලය (maniple), ෆල්ඩා(Falda), හා කාප්පය (cope ) මුල් කාලයේ පාප්තුමන්ට පමණක් වෙන්වී තිබුනත් දැන් අනික් පැවිද්දොත් පළඳිනවා ඒවගේම පාප්තුමාගේ පැළඳීම අනිවාර්යත් නෑ. විශේෂයෙන් පල්ලියේ දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද ආශිර්වාදයේදී පියතුමා කාප් එක පළඳිනවා ඕගොල්ලො දැකලා ඇති.

කාප් එක

රතු සපත්තු

අපි හිතමුකො පාප්තුමා පූජාව තියන්නෙ නැතිව සහභාගී වෙනවා විතරයි කියලා. හරියට අපි පූජාවට සහභාගී වෙනවා වගේ. එතකොට එතුමා අඳින්න ඕන සුදු ලෝගුවක්. ඒවගේම දාන්න ඕන රතු සපත්තු( papal shoes). සුදු zucchetto එකත් දාන්න ඕනෙ. zucchetto කියන්නෙ මොකක්ද කියලා මතක ඇතිනෙ. අර චූටි සුදු තොප්පිය. තව තව ආම්පන්න තිබුනත් කෙටියෙන් ඔය ඇති කියලා හිතනවා.

සාමාන්‍ය උත්සව අවස්ථාව

අපි හිතමුකො පාප්තුමා සාමාන්‍ය උත්සව අවස්ථාවකට සහභාගී වෙනවා කියලා. එතකොට අඳින ඇඳුම පින්තූරෙන් පෙනෙයි. උත්සවය ලොකු උත්සවයක් නම් පාප්තුමා අඳින්න ඕනෙ ferraiuolo කියන ඇඳුම.

 පාප්තුමා එළිමහනෙ ඇවිදිනවා නම් විශේෂ රතු තොප්පියක් (cappello_romano) පළඳින්නත් අමතක කරන්නෙ නෑ.

ferraiuolo

මම හිතන්නෙ පාප්තුමාගේ ඇඳුම් ආයිත්තම් ගැන විස්තරය ප්‍රමාණවත්. ඊළඟට බලමු නිල ලාංඡන ගැන විස්තරේ.

cappello  romano