පාප්තුමා 2

සිස්ටයින් දේවස්ථානය වෙත යන කාදිනල්වරු

ආගිය කතා ලියන හසිත කරපු ඉල්ලීමක් නිසා තමයි මේ ලිපි පෙළ ලියන්නෙ. මේ ලිපියෙ පළමුවැනි කොටස පසුගිය සතියේ පළවුනා. පාප්ධූරය ආරම්භ වූ හැටි විස්තර කරලා නව පාප්තුමෙක් පත්කරගැනීමේ ක්‍රියාවලිය විස්තර කරන්න පටන් ගත්තා ඔබට මතක ඇති. එදා කතාව අවසන් වුනේ කාදිනල්වරු සිස්ටයින් දේවස්ථානයට ඇතුලුවී දොරවල් වසා ගැනීමෙන්. අද එතැන් සිට...

පාප්තුමා තෝරාගනු ලැබෙන්නෙ කාදිනල්වරුන්ගේ රහස් ඡන්දයෙන්. කාදිනල්වරුන් අතරින් තුනෙන් දෙකක කැමැත්ත හිමිවන පුද්ගලයා මීළඟ පාප්තුමා ලෙස පත්වෙනවා. කතෝලික සභාවේ නීතිරීති අනුව පාප්ධූරයට සුදුසුකම වන්නේ රෝමානු කතෝලික පිරිමියෙකු වීමත් කාදිනල්වරුන්ගේ තුනෙන් දෙකක කැමැත්ත ලැබීමත්. තවත් සරලව කිව්වොත් කාදිනල්වරුන්ගෙන් තුනෙන් දෙකක් මට ඡන්දය ප්‍රකාශ කළොත් මටත් පාප්ධූරයට පත්විය හැකියි. නමුත් ප්‍රායෝගිකව කාදිනල්වරුන්ගෙන් පිට කෙනෙකුට මනාපය පළවෙන්නේ ඉතාමත් කලාතුරකින්. ඒවගේ අවස්ථා අතේ ඇඟිලි ගණනටත් අඩුයි. 

දැන් ඡන්ද විමසීමට හැරෙමු.  සිස්ටයින් දේවස්ථානයට ඇතුලුවූ දින සවසම ඡන්ද විමසීමක් පැවැත්වෙන්න පුලුවන්. එහෙම වුනත් නොවුනත් සම්ප්‍රදායේ හැටියට පාප්තුමෙකු පත්වනතුරු දිනකට හතර වතාවක් ඡන්ද විමසීම පැවැත්වෙනවා. උදේ වරුවට දෙවරක් හා හවස් වරුවට දෙවරක්. හැම වරුවකදීම දිවුරුම් දීමක් සිදුවෙනවා. මේ විදිහට දින තුනක් ඡන්ද විමසීමෙන් පස්සෙත් ප්‍රතිඵලයක් නොලැබුනොත් (කාටවත් 2/3 නැත්නම්) ඡන්ද විමසීම තාවකාලිකව නවත්වා යාඤා මෙහෙයක් හා ප්‍රධාන තේවාචාරී-කාදිනල් තුමාගේ දේශනාවක් පැවැත්වෙනවා. තවත් ඡන්ද විමසීම් හතකින් ප්‍රතිඵලයක් නැත්නම් ප්‍රධාන පූජක-කාදිනල් තුමාගේත්, තවත් වාර හතකදී ප්‍රත්ඵලයක් නැත්නම් ප්‍රධාන රදගුරු-කාදිනල් තුමාගේත් දේශනවලට සවන්දීමට සිදුවෙනවා. 

තවත් වාර හතකින් පසු තවදුරටත් ප්‍රතිඵල රහිත නම් ඡන්ද විමසීම තාවකාලිකව නවත්වා යාඤාවේ හා සම්මුඛ සාකච්ඡාවේ දිනයක් පවත්වනවා. මේ දිනයෙන් පසු එළඹෙන පළමු ඡන්දයේදීත් ප්‍රතිඵලයක් නැත්නම් වැඩිම මනාප ලැබූ දෙදෙනාව අපේක්ෂකයන් ලෙස පත් කර නැවතත් ඡන්දය විමසනවා. මේ ඡන්දයේදී තුනෙන්දෙක අවශ්‍යය නොවන අතර වැඩි ඡන්ද ලබාගන්නා පුද්ගලයා පාප්ධූරයට පත්වෙනවා. මෙහිදී ඡන්දදායකයන් අතර අපේක්ෂකයෝ සිටී නම් ඔවුන්ට ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්න බෑ. 

ඡන්ද විමසීම පැවැත්වෙන්නෙ මෙහෙමයි. සෑම වරුවකදීම ඡන්ද නිලධාරීන් නම දෙනෙක් පත් කරනවා. මේ නිලධාරීන් කාදිනල්වරුන්ම වන අතර කුසපත් ඇදීමෙන් තමයි තෝරාගන්නෙ. ඉන්පසු සෑම කාදිනල් වරයෙකුටම ලැබෙනවා තුණ්ඩුවක් "I elect as Supreme Pontiff....." යැයි සඳහන්. එහි තමුන් පාප්ධූරයට පත්කිරීමට කැමති කෙනාගේ නම ලියන්න ඕනෙ. ඊට පස්සෙ නිවැරදිව ඡන්දය ප්‍රකාශ කළ බවට දිවුරුමක් කරලා ඡන්ද නිලධාරී කාදිනල්වරුන්ට තුණ්ඩුව භාරදෙන්න ඕනෙ.

ඡන්ද ගණින නියම පිළිවෙලක් තිබුනත් මම ඒක විස්තර කරන්න යන්නෙ නෑ. කෙටියෙන් කිව්වොත් මුලින්ම තුණ්ඩු විවෘත නොකර ගණන් කරනවා. තුණ්ඩු ගණන කාදිනල්වරුන්ගේ ගණනට සමාන නොමැතිනම් විවෘත නොකරම පිළිස්සීම සඳහා ඉවත දමනවා. සමාන නම් තුණ්ඩු විවෘත කරනවා. යම් අක්‍රමිකතාවයක් වෙතොත් නැවතත් ඉවත් කරනවා. ප්‍රතිඵලයක් නැත්නම් එම තුණ්ඩු පිළිස්සීම සඳහා ඉවත්කර ඊළඟ ඡන්දයට යනවා. පාප්තුමෙකු තේරුනත් ඒ තුණ්ඩුත් යන්නෙ පිළිස්සෙන ගොඩට.

කළු දුම

 තුණ්ඩු පිළිස්සීමත් අපූරු වැඩක්. දොරවල් වසාගෙන සිටින කාදිනල්වරුත් සෙසු ලෝකයත් අතර සම්බන්ධතාව පැවැත්වෙන්නෙ මේ තුණ්ඩු පිළිස්සීම හරහා. එයින් පිටවෙන දුම් සිස්ටයින් දේවස්ථානයේ දුම් කවුළුවෙන් පිටතට විහිදෙනවා. පිටවෙන දුම් කළු පැහැති නම් එයින් කියවෙන්නෙ මේ වරුව තුළ පැවැත්වූ ඡන්ද විමසීම අසාර්ථක බවයි. ජනතාව සුදු දුම් පිටවනතුරු බලාගෙන ඉන්නෙ සාර්ථක ඡන්ද විමසීමක අවසානය දකින්න. මේ වර්ණ ලබාගන්නෙ රසායනිකයක් භාවිතා කිරීමෙන්. සිස්ටයින් දේවස්ථානයේ දුම් කවුළුවෙන් සුදු දුම් පිටවීමත් සමඟ ඡන්ද විමසීම අවසාන වෙනවා. 

සුභාරංචියක් රැගෙන එන සුදු දුම

ඉන්පසු සිදුවන්නේ පත්වූ පුද්ගලයාගේ පාප්ධූරයට කැමැත්ත විමසීම. මෙහිදී බෑ කීමට පුලුවන් වුනත් එහෙම දෙයක් වාර්තාවී ඇත්තේ එක් වතාවක් පමණයි. සාමාන්‍යයෙන් කාදිනල්තුමන්ලා අතරින් කෙනෙක්ම තේරෙන නිසාත් ධූරය භාරගැනීමට ඇති අකමැත්ත කලින් දැන්වීම නිසාත් ප්‍රශ්නයක් ඇතිවන්නේ නෑ. 

කතෝලික සභාවේ තනතුරු ඉහළසිට පහළට පවතින්නෙ පාප්තුමා >> රදගුරුතුමා >> පියතුමා >> තේවාචාරීතුමා >> ගිහියා යන ආකාරයට. තෝරාගත් පුද්ගලයා රදගුරුවරයෙකුට පහළ නිලයක් දරන්නෙක් නම් පිළිවෙලින් ඔහුගේ නිලයේ සිට උසස් කිරීම එවලේම සිදුවෙනවා. කාදිනල්තුමා කොහේදැයි පටලවා ගන්න එපා. කාදිනල් කියන්නෙ යම්කිසි ගෞරව නාමයක්. එය ගිහියා හා පාප්තුමා හැර අනික් නිලයන් දරමින්ම තබාගන්න පුලුවන්. උදාහරණයක් කිව්වොත් අපේ කාදිනල්තුමාව හඳුන්වන්නෙ අතිඋතුම් කොළඹ අගරදගුරු මැල්කම් කාදිනල් රංජිත් හිමිපාණන් ලෙසයි.

මේ  cassock  එක

rochet  කියන්නෙ ඔය ලේස් වලින් මහපු කෑල්ලට

සුදු පාට zucchetto එක

mozzetta එක

Stole

 ඊළඟට අලුත් පාප්තුමාට සිදුවෙනවා 'කඳුළේ කාමරය'(Room of Tears)ට යන්න. මේ කාමරයට ඒ නම් ලැබිලා තියෙන්නෙ පාප්ධූරය ලැබීමේ සතුටට එන කඳුලුත් ධූරය දරද්දි දුකට එන කඳුලුත් සිහි වෙන්නලු. මේකෙදි පාප්තුමා තමුන්ගෙ නිල ඇඳුම් වන සුදු පැහැති cassock, rochet හා රතු පැහැති mozzetta එක ඇඳ ගන්නවා. ඊට අමතරව රත්තරන් පාට කුරුසියත් රතුපාට ස්ටෝල් පටියත් සුදු පාට zucchetto එකත් පැළඳ ගන්නවා. පින්තූර බැලුවොත් මොනාද කියලා තේරෙයි.

තවත් සම්ප්‍රදායක් වන්නේ මෙතෙක් කල් භාවිතා කළ නම අතහැර පාප්ධූරය සඳහා වෙන්වූ නමක් භාවිතා කිරීමයි. මෙහිදී තමුන් කැමති නමක් තෝරාගැනීමේ නිදහස නව පාප්තුමාට ලැබෙනවා. අපි හිතමු නව පාප්තුමා කැමති නම 'බෙනඩික්' කියලා. එතකොට මීට පෙර බෙනඩික් නම භාවිතා කළේ 15වෙනි බෙනඩික් පාප්තුමා නම් නව පාප්තුමාට 16වෙනි බෙනඩික් නම ලැබෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් ආවාට ගියාට කැමති නම තෝරාගන්නේත් නෑ. පාප්තුමා තෝරන නමෙන් අදහසක් ලැබෙනවා තමුන් මින් ඉදිරියට සිදුකරන්නේ කලින් ඒ නම දැරූ පාප්තුමාගේ පාලනයට සමාන පාලනයක් බව. එතුමාගේ අදහස්වලට සමාන අදහස් දරණ බව.

ඉන්පසු කාදිනල්වරුන් අතර ප්‍රධානියා නව පාප්තුමාත් සමඟ සා.පීතර බැසිලිකාවේ ප්‍රධාන මලුවේ පෙනී ඉන්නවා. ඉන්පසු නව පාප්තුමාව හඳුන්වා දෙන්නේ මෙලෙසයි. 

 "I announce to you a great joy:
We have a Pope!
The Most Eminent and Most Reverend Lord,
Lord [forename],
Cardinal of the Holy Roman Church [surname],
who takes to himself the name [papal name]."

වත්මන් ශුද්ධෝත්තම පියතුමාගේ (16වන බෙනඩික්) පළමු ආශිර්වාදය

මුල් කාලයේ භාවිතා කළ ඔටුන්නක්

මම ගොඩක් අයට තේරෙන ලෙස ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනය ඉදිරිපත් කළාට මේ සියලුම කටයුතු සිදුවෙන්නෙ වතිකානුවෙ රාජ්‍ය භාෂාව වෙච්ච ලතින් භාෂාවෙන් කියලත් මතක තියාගන්ට.  ඉන්පසු ජනතාවගේ ප්‍රීතිඝෝෂා මැද රෝමයටත් මුලු ලෝකයටත් නව පාප්තුමා ආශිර්වාද කරනු ලබනවා. 

අතීතයෙදී නම් මෙයින් ටික කලකට පසු ඔටුනු පළඳා පාප්තුමා අභිෂේක කළත් මේ වනවිට පාප්තුමන්ලා ඔටුන්න ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. දැන් අභිෂේකය වෙනුවට  සමාරම්භක උත්සවයක් පමණයි පැවැත්වෙන්නෙ.