ඉන්දියාවෙන් පැමිණි ලංකාවේ අපෝස්තුළුතුමා 2 කොටස

කලින් කොටස අපි නැවත්තුවෙ කොහෙන්ද? ආ.. ජුසේ වාස් පියතුමාත් එතුමාගේ සහයක ජෝනුත් ලංකාවට එන්ඩ පිටත්වෙච්ච තැනින්නෙ. එහෙනම් අද එතන ඉඳන් කතාව කියවමු. ඊට කලින් නොකියවපු අය කලින් ලිපිය කියවලා එනවානම් තමයි හොඳ. ජුසේවාස් පියතුමා කියන්නෙ කවුද? ජෝන් කියන්නෙ කවුද? ඒගොල්ලො ලංකාවට ආවෙ ඇයි? කියන ප්‍රශ්නවලට උත්තර හොයාගන්න නම් කලින් ලිපිය කියවන්නම වෙනවා. මෙන්න එහෙනම් ඒ ලිපියට යන පාර.

ඉන්දියාවෙන් පැමිණි ලංකාවේ අපෝස්තුළුතුමා 1 කොටස

එහෙනම් අද කතාව පටන්ගමු නේද? කට්ටිය ලෑස්ති නේ?

ඉන්දියාවෙන් ලංකාවට එන ඔරුවක නැගිලා, අව්වේ හා මූදු රළේ තාඩන පීඩන මැද්දේ යාපනයට එනකොට ජුසේවාස් පියතුමාත් ජෝනුත් හොඳටම හෙම්බත්වෙලා බාගෙට මැරිලයි හිටියෙ. ලෝගුව, යාච්ඤා පොත, සුප්පිලිසය (surplice), ස්ටෝල් පටිය(Stole), ජපමාලය(Rosary) හා කුරුසිය පමණක් ඔලොගුවේ දමාගෙන සන්නාසින් මෙන් පැමිණි ඔවුන්ට ආහාරත් විවේකයත් අවශ්‍යය උනා. ඔවුන් කෑමට යමක් සොයමින් ගෙයින් ගෙට ගමන් කළා. හරියට බෙත්ලෙහෙමෙදි මරියතුමියි ජුසේතුමයි නවාතැනක් හොයමින් ගියා වගේ. අවසානයේ එක්තරා නිවසකින් ඔවුනට ආහාර ලැබුණා. සන්නාසින් දෙදෙනාට කැමතිනම් එම නිවස අසල පිහිටි කුඩා මඩුවක නවාතැන් ගැනීමට අවසර ලැබුණා.

අවසානයේ එක්තරා නිවසකින් ඔවුනට ආහාර ලැබුණා

එහෙත් ටික දිනකින්ම ජුසේ වාස් පියතුමා පත් උනේ නොසිතූ විරූ කරදරයකට.  ගමන් විඩාවෙන් කුසගින්නෙන් හා පිපාසයෙන් පෙළෙද්දීම එතුමාට පාචනය වැළඳුනා. ඒ දවස්වල පාචනය කියන්නෙ බොහෝම දරුණු වසංගතයක් වගේම වැළඳුණොත් බෙහෙත් නොමැති මාරාන්තික රෝගයක්. ඒත් සමඟම තවදුරටත් ඒ මඩුවේ රැඳීමට අවස්ථාව අහිමි වී යනවා. ගමේ කිසිඳු ගෙදරක් අසලට මෙම රෝගවාහක සන්නාසීන් එනවාට මිනිසුන් කැමතිවෙන්නේ නෑ.

අවසානයේ ජුසේ වාස් පියතුමාට ඇවිදීමට නොහැකි වූ විට මිනිස්සු කරන්නෙ අසල පිහිටි කැලයකට එතුමාව ගෙනගොස් දැමීම. ජුසේ වාස් පියතුමා රෝගයෙන් ඔත්පල වෙලා කැලේ මැද්දෙ වැටිලා ඉඳිද්දි ජෝන් ගම් වලට ගිහින් හිඟාකාලා ඇවිත් ඒවා උයලා පියතුමාට දෙනවා. නමුත් තව තවත් තත්වය බැරෑරුම් කරමින් ජෝන්ටත් පාචනය වැළඳී ඔත්පල වෙනවා.

කරකියාගත දෙයක් නැතිව දෙදෙනාම කැලේ මැද්දේ වැටී මරණය කොයි මොහොතේදැයි සිත සිතා සිටිනකොට තමයි කැලේ දර කඩන්ට ආපු කාන්තාවකට ඔවුන් හමුවන්නෙ. අසරණ සන්නාසීන් දෙදෙනා කෙරෙහි අනුකම්පා උපදවන කාන්තාව එදා සිට දිනපතා ඔවුන්ට සව් කැඳ කෝප්පයක් ලබාදෙනවා. එයින් විවේකයත් පෝෂණයත් ලැබීමෙන් දෙදෙනාගේ රෝගය පහවී යනවා.

මම කලින් ලිපියේදී සඳහන් කළාක් මෙන් වෙරළබඩ ලන්දේසි පාලන ප්‍රදේශයේ දරුණු ආගමික පීඩනයක් පවතින්නෙ. කතෝලිකයෙක් වීම කියන්නෙ මරණ දඬුවම ලැබිය හැකිතරම් වරදක්. ඒත් සමහර කතෝලිකයන්ගේ භක්තිය මරණයට පවා හීන කරන්න හැකිවුනේ නෑ. ඔවුන් රහසින් තම ආගමික වතාවත් කරගෙන ගියා. නමුත් ප්‍රශ්නය උනේ කතෝලික පියතුමන්ලාව ඝාතනය කිරීමත් රටින් පිටුවහල් කිරීමත් නිසා ආගමික වත් පිළිවෙත් ඉටුකරවාගැනීමට පියතුමන්ලාගේ හිඟකම. සමහර තැන්වලදී ගිහියොම මේ වතාවත් ඉටුකරගෙන තිබුනා.

දැන් පියතුමාටත් ජෝන්ටත් සුවයි. ඔවුන්ගේ ඊළඟ ව්‍යයාමය උනේ කතෝලිකයන් හඳුනා ගැනීම. පොඩ්ඩ එහා මෙහා උනොත් බෙල්ල ගහලා යන වැඩක් වෙච්ච නිසා බොහෝම පරිස්සමෙන් තමයි මේක කරන්ඩ උනේ. මේ සඳහා අපූරු උපක්‍රමයක් ඔවුන් භාවිතා කළා. හිඟමන් යදින විට කතෝලිකයන් පූජනීයත්වයෙන් සළකන ජපමාලයක් ඔවුන් මාලයක් මෙන් පැළඳ සිටියා. මේ ක්‍රමය නිසා ලන්දේසියෙක් උනත් පිස්සෙක් ලෙස සළකනවා විනා සැකකරන්නේ නැති බව පියතුමා දැනහිටියා. මොකද කිසිම කතෝලිකයෙක් ජපමාලය මාලයක් ලෙස නොපළඳින නිසා. (අදටත් සමහර මානසික රෝගීන් ජපමාල කරේ දාගෙන ඉන්නවා දකින්න පුළුවන්)

මේ විදිහට ටික කලක් යද්දී ජුසේ වාස් පියතුමාට දිනපතා හිඟමන් දෙන පවුලක් කෙරේ එතුමාගේ පැහැදීමක් ඇතිවෙනවා.  ඔවුන් කතෝලිකයන් බව යනෙන අතරතුර කෙරෙනා කතාවලින් තේරෙනවා. කීපදිනක් ඇවෑමෙන් ඇතිවන හිතවත්කම උඩ දිනක් පියතුමා ඒ පවුලේ පියාට කතා කරනවා. "මට බව්තීස්ම වෙලා කතෝලිකයෙක් වෙන්න ඕනා. මට පියතුමෙක් හොයාදෙන්න බැරිද? " පියතුමා කනට කොඳුරනවා. මෙයින් විශ්මයට පත්වෙන ගෘහමූලිකයා තමුන් යම් පියවරක් ගන්නා බවට පියතුමාට ඉඟියකින් දන්වා සිටිනවා.

දිනක් මධ්‍යම රාත්‍රියේදී ඔහු පියතුමාව කැඳවාගෙන යන්නෙ වත්පොහොසත්කම් ඇති නිවසකට. එම නිවෙස් හිමියා හිටපු කතෝලිකයෙක්. නමුත් ඔහු ප්‍රසිද්ධියේ 'රෙප්‍රමාදු' ආගම වැළඳගැනීම නිසා මුදල් හදල් මෙන්ම පදවි තානාන්තරත් ලැබී තිබුනා. නමුත් ඔහු තවමත් රහසින් කතෝලිකයෙක් උනා. ඇති වී තිබෙන කුරිරු තත්වය ගැන රහසිගතව කතිකාව යන අතරෙ ඔවුන් විශ්මයට පත්කරමින් පියතුමා තම අනන්‍යතාව හෙළිකරනවා. ඒවගේම තමුන් සතු පූජා භාණ්ඩ පෙන්වන්නෙ ඒ බව තවත් තහවුරු කරන්න.

ලන්දේසි ආණ්ඩුවේ නිලධාරියෙක් වීම නිසා පියතුමාට ආරක්ෂාව සැපයීම භාරගන්නා ඔහු යාපනයේ ආරක්ෂාව මඳ බැවින් අසල පිහිටි සිල්ලාලෙයි ගමට යන ලෙස පියතුමාගෙන් ඉල්ලා සිටිනවා. යාපනයෙන් කිලෝමීටර් දහයක් පමණ එපිටින් වූ සිල්ලාලෙයි ගමේ කැලෑවට ආසන්න නිවසක් තමයි පියතුමාගේ නවාතැන වෙන්නෙ. මේ නිවසේ අයිතිකරු වෙන්නෙත් මේ ලන්දේසි රාජ්‍ය නිලදරුවාමයි.

සිල්ලාලෙයි බලාගන්ඩ ළමායි

සිල්ලාලෙයි ගමේ ඉඳලා රාත්‍රියට යාපනයට පයින් එන්න පියතුමාට සිදුවෙනවා.  සමහරවෙලාවට ආරක්ෂාව පතා වටපාරවල් අනුගමනය කරන්ඩත් උනාලු. හැතැප්මෙන් යන්න තියෙන දුර හැතැප්ම තුන හතර වටෙන් යන්නත් වුනාලු. කොහොමහරි පියතුමා ගමේ මිනිස්සුන්ට ආගම ධර්මය කියාදෙන්න වගේම දිව්‍ය පූජාව පවත්වලා ඔවුන්ගේ ආගමික වත් පිළිවෙත් ඉටුකරදෙන්නත් උත්සුක උනා. හැතැප්ම ගනන් පයින් ඇවිදිමින් එතුමා ගෙව්වෙ ඉතා දුෂ්කර ජීවිතයක්. කෑම ලැබුනෙත් බොහෝම අඩුවෙන්. අඳින්න ඇඳුමක්වත් හරියට තිබුනෙ නෑ වගේම පැදුරක තමයි නිදාගත්තෙ. සමහරවිට ඒකත් නැතිව නිකම්ම තණකොළගොල්ලෙ නිදාගැනීමට පියතුමාට සිදුවුනාලු. එතුමාට පොහොසත් මිනිසුන්ගෙන් ලැබුණු තෑගි වගේම සල්ලිත් දුප්පතුන්ට බෙදා දුන්නා මිසක් ප්‍රයෝජනයට අරගෙන නෑ.

පියතුමාගේ අධික කැපවීම නිසාම  වසර දෙකකින් යාපනය අර්ධ ද්වීපයේ කතෝලික ප්‍රබෝධයක් ඇතිවෙනවා. නමුත් මෙතරම් වැඩ කොටසක් තනිව කළ නොහැකි බව තේරුම් ගන්නා එතුමා ගෝවෙන් පියතුමන්ලා ඉල්ලා ලියුමක් යවනවා. අවුරුදු දෙකකට පසු ඔහු ගෝවේත් සමඟ සම්බන්ධ වූ පළමු අවස්ථාව එයයි.මෙතැන් පටන් දිගින් දිගටම එතුමා ගෝවේ පිහිටි තම නිකායේ මධ්‍යස්ථානය සමඟ ලිපි හුවමාරුකරගෙන තිබෙනවා.

නමුත් දැඩි පාලකයෙක් වූ  යාපනයේ ලන්දේසි පාලක ඒඩ්‍රියන් වෑන් රීඩ් (Adrian Van Rheede) ට යම් අමුත්තක් දැනෙන්න වැඩිකල් යන්නේ නෑ. කතෝලික පියතුමෙක් යාපන අර්ධ ද්වීපයේ සැරිසරන බව ඔහුට කනින් කොනින් ආරංචි වී තිබුනා. විශේෂයෙන්ම තමන්ගේ නිලධාරී ඩොම් පේද්‍රො(Dom Pedro)ගේ පල්ලි නොපැමිණීමත් ඔහුගේ සැකයට ලක්වුණා. ඩොම් පේද්‍රො කියන්නෙ පියතුමාට රැකවරණය දෙන ලන්දේසි නිලධාරියා. චර පුරුෂයන් මඟින් පියතුමෙක් යාපනයේ ගැවසෙන බව ටක්කෙටම දැනගන්නා රීඩ් කරන්නේ පියතුමාව අල්ලාදෙන්නෙකුට විශාල මුදලක් දෙන බව ප්‍රසිද්ධ කිරීම. ඒත් ලැබුණු තොරතුරුවලින් කළ වැටලීම් නම් සාර්ථක වන්නේ නෑ. ඒ වගේම කතෝලිකයන් යයි සැකකළවුන්ට වදදීමෙන්වත් තොරතුරු හෙළිකරගන්න ලැබෙන්නේ නෑ. ඉන් නොසැලෙන රීඩ් ඊළඟ නත්තල වෙනතුරු කල්ගන්නවා. මොකද ඔහු දැනහිටියා කොහේ හිටියත් කතෝලිකයෝ නත්තල් දින දිව්‍ය පූජාවට එකතුවෙන බව. පියතුමෙක් ඔවුන් අතර ඉඳිද්දි නත්තල් දින පූජාවක් අනිවාර්‍යෙන් පවත්වන බව ඔහු දැනසිටියා.

නත්තල් දිනය එළඹෙනවා.  ඒ වර්ෂ 1689දි. නත්තල් දින මධ්‍යම රාත්‍රී දිව්‍ය පූජාව පැවැත්වෙන අතර රීඩ් තමුන් පුල පුලා බලා සිටි මොහොත උදාකරගන්නවා. හදිසියේම අවිගත් ලන්දේසි සෙබළුන් කතෝලිකයන් සිටින ස්ථානය වට කරන අතර කිසිවකුටත් එතනින් පැනයාමට ලැබෙන්නේ නෑ. ඇත්තෙන්ම කිසිවෙකුටත් පැනයාමට ලන්දේසීන් ඉඩතබන්නේ නෑ. ජනතාඅවගේ විලාප මැද ඔවුන් පූජාසනයත් එතැන තිබූ සියල්ලත් වනසා දැමුවාලු. කාන්තාවන්ගේ ඇඳුම් පැළඳුම් පවා ඉරාදැමුවාලු. අල්ලාගත් 300කට අධික කතෝලිකයන් පිරිසක් වද බන්ධන වලට ලක්කරමින් යාපනය කොටුව වෙත ගෙන එනවා. නමුත් රීඩ්වත් සෙබළුන්වත් පුදුමයටත් කෝපයටත් පත් කරමින් ඔවුන් සෙවූ පුද්ගලයා කොටුවී සිටියේ නෑ. ඔව්. ජුසේ වාස් පියතුමා. ඔවුන් අතර සිටියේ නෑ. එතුමා ගැලවීගිය ආකාරය අදටත් අභිරහසක්. එය එතුමාගේ අනුහසින් සිදුවූ ප්‍රාතිහාර්‍යයක් ලෙසත් සළකනවා. සිල්ලාලෙයි ජනතාව මෙය තදින් විශ්වාස කරනවා. සිල්ලාලෙයි වල ජනකතාවල දැක්වෙන ආකාරයට ජුසේවාස් පියතුමා බොහොම අනුහස් සතිත පුද්ගලයෙක්. ජුසේ වාස් පියතුමාගේ අතේ සමහර වේලාවන් වලදී ජේසු බිළිඳුන් සිටිනු දුටු බව පවා ඔවුන්ගේ මුඛ පරම්පරාගත කතාවල එනවා.

අසුවූ කතෝලිකයන් වදගාවිනා වලට ලක්වෙද්දී ලන්දේසි රාජ්‍යය නිළධාරී ඩොම් පේද්‍රොට අත්වෙන්නෙ අතිශය කෘර මරණයක්. ඒවගේම තවත් කිහිප දෙනෙකුට මරණ දඬුවම ලැබෙනවා. කෝපයෙන් වියරු වැටුණු ලන්දේසීන් පියතුමාව හොයා ගම් නියම්ගම් පීරනවා. එනපොට හොඳ නැතිබව හේරුම් ගන්නා යාපනයේ කතෝලිකයෝ පියතුමාවත් ජෝන්වත්  පුත්තලමට පිටත් කරවනවා. මොකද එතකොට පුත්තලම අයිතිවෙලා තියෙන්නෙ කන්ද උඩරට රාජධානියට. 

ලන්දේසි පාලන ප්‍රදේශ (1690)

ඒ කාලයේදී ලන්දේසීන් තමයි ලංකාවේ වෙරළබඩ පාලකයින් උනේ. යාපනය, කොළඹ, ගාල්ල විදිහට ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන පාලන ප්‍රදේශ තුනක් තිබුණා. ත්‍රිකුණාමලය හා මඩකලපු වරායන් දෙකම උඩරට රජුට උපකාර පිණිස ලන්දේසීන් විසින් පාලනය කළා. මෙහෙම කිව්වට ඇත්තටම ඔවුන්ගේ අරමුණ උනේ රජු වෙනත් ජාතීන් හා සම්බන්ධතා පැවැත්වීම වැළක්වීම. උඩරට රජුගේ පාලනයට නතු එකම වරාය වූයේ පුත්තලම පමණයි. එම නිසා පුත්තල්මේ වාසය කිරීම වාස් පියතුමාගේ ආරක්ෂාවට හේතු උනා. මෙව්වා ඉතින් ලංකා ඉතිහාසය දන්නා ඕනෑම කෙනෙක් දන්නා කරුණු.

පුත්තලම උඩරට රජු යටතේ පැවතීම නිසා ජුසේ වාස් පියතුමාට තවත් සැඟවී සිටීමට හේතුවක් උනේ නෑ. ප්‍රසිද්ධියේම පියතුමෙක් ලෙස පෙනීසිටීමට හැකියාව ලැබුණා. මොකද කන්ද උඩරට රාජ්‍යයේ ආගමික නිදහසට බාධාවන් තිබුනේ නෑ. නමුත් පුත්තලමේ වැසියොත් කතෝලිකයින්ගේ කේන්ද්‍රස්ථානය වෙච්ච මීගමුව බිඳවැටීමෙන් පස්සෙ පියතුමන්ලා නැතිකමින් පීඩා වින්ඳා. ඔවුන්ගේ සහයට පැමිණි පියතුමන්ලාවත් ලන්දේසීන් විසින් මරාදමා තිබුණා. ඉතින් පුත්තලමේ කතෝලිකයන් ජුසේ වාස් පියතුමාව ඉහළින් පිළිගැනීම අහන්නත් දෙයක්ද?

ඉතින් ජුසේ වාස් පියතුමා කල්පිටිය අර්ධ ද්වීපය පුරාත් පුත්තලම් දිස්ත්‍රික්කය පුරාත් සත් කෝරළය පුරාත්   ආගමික කටයුතු නිදහසේ කරගෙන ගියා. කතෝලිකයන් සොයා ගම්මාන වල ඇවිද්දා. වරක්  'ගල්ගමුව'ට ගිය එතුමා එහි වන සතුන්ගෙන් මිනිසුන්ට වෙන හානි දැක කම්පා වුනාලු. ඒවගේම සතුන් ගමට නොපැමිණෙන පිණිස ලී කුරුසියක් සිටෙව්වාලු. අද එතැන දේවස්ථානයක් ඉදිවෙලා. එතුමා හිටවපු ලී කුරුසිය අදටත් ඒ පලු ගස පාමුල තියෙනවාලු. (මම පින්තූරයක් හෙව්වත් හරිහමන් එකක් ලැබුනේ නෑ. ඒ පැත්තෙ කෙනෙක් බලලා විස්තරේ කියනවානම් හොඳයි.)

ගල්ගමුවේ කුරුසිය හා දේවස්ථානය (කුරුසියක් නම් මට පේන්නෙත් නෑ)

අවුරුදු තුනක් නිදහසේ ආගමික කටයුතු ගෙනගියත්  'රෝගීන්ට මිස නිරෝගීන්ට වෙදෙකුගෙන් වැඩක් නෑ' කියන්නා වගේ එතුමා තීරණය කරනවා තමුන්ව වඩාත්ම උවමනා කරන්නන් සොයායන්න. අවුරුදු තුනක් පුත්තලමේත් සත් කෝරළේත් සේවයෙන් පසුව එතුමා කන්ද උඩරට බලා යාමට සැරසෙනවා. ඒ තම සහයක ජෝනුත් සමඟ.

කන්ද උඩරටට යාමට බලපෑ තවත් හේතුවක් තමයි පියතුමාට ලැබුණු ආරාධනාව. ඒක ලැබුණේ ඇන්ටෝනියෝ සූසා (Antonio Sauto) නම් පෘතුගීසි ජාතිකයාගෙන්. ඔහු කන්ද උඩරට නැවතී සිටි කතෝලිකයෙක්. ඔහු කන්ද උඩරටට ගියේ කෙසේදැයි කීමට හරි විස්තරයක් නොදන්නාමුත් ඔහු සිය පවුලද සමඟ එහි නැවතී සිටි බව නම් කියන්න පුළුවන්. සමහර විට වෙරළබඩ ලන්දේසි පාලනයට නතුවෙද්දී උඩරට රජුගේ ආරක්ෂාව පැතුවෙකු වන්නට පුළුවන්. වෙළෙන්ඳෙකු වූ ඔහු නිතර පුත්තලම් වරායට ආවා ගියා. ඒ අතර ජුසේ වාස් පියතුමාව මුණගැසෙන ඔහු කන්ද උඩරට වැසියන්ගේ ආගමික කටයුතු කරදීමට ඉල්ලීමක් කරනවා. තමුන් රාජකීය අධිකරණයේ නිලධාරියෙකු හඳුනන බවත් ඔහු මඟින් උඩරටට ඇතුළු වීමට රජුගේ අවසරය ලබාදෙන බවටත් පොරොන්ඳු වෙනවා. මේ ආරාධනාව පිළිගැනීමට පියතුමා එකඟ වෙන්නෙ හදිසියේවත් පුත්තලම ලන්දේසීන් අල්ලාගතහොත් තමුන්ට කන්ද උඩරටට සංක්‍රමණය වීමේ අවස්ථාවද ඉන් ලැබෙන බව හිතා බලමින්.

නැවතත් සන්නාසි වෙස්ගන්නා පියතුමාත් ජෝනුත් හැතැප්ම 80ක ගමනක් ආරම්භ කරනවා.  නුවරට හැතැප්ම 18කට පෙර වෑඋඩ කඩවතේදී ඔවුන්ට මුණගැසෙන්නේ ඇන්ටෝනියෝව. ඉතා සන්තෝසෙන් තමුන්ගේ ගෙදරට පියතුමන්ව පිළිගන්නා ඔහු ආගන්තුක සත්කාර පවත්වා පිටත්ව යන්නේ තම මිත්‍රයා සොයාගෙන. ඒ පියතුමාට නුවරට ඇතුළුවීමට අවසර ලබාගැනීමට. ඒ අතර පියතුමා වෑඋඩ කතෝලික ජනතාවගේ ආගමික වතාවත් ඉටුකරදෙනවා.

ඊටපස්සෙ මොකද උනේ? 

සටහන : හිතුවාට වඩා කතාව දික්වෙනවනෙ.