ඉරිදාට පල්ලියෙදි මොකද කරන්නෙ?

මගේ බ්ලොගේ නිතරම කියවන්න එන උදවිය දන්නවා ඇතිනෙ මම ලියපු බොහෝ කතෝලික චාරිත්‍ර පිළිබඳ ලිපි වලට මූලාරම්භය ලබාදුන්නෙ අන්‍යාගමික මිත්‍රයෝ මගෙන් අහපු නොයෙකුත් ප්‍රශ්න. ඒත් අද කතාවට මූලාරම්භය මටම ඇතිවුන ප්‍රශ්නයක්. 

මීට ටික කාලෙකට කලින් අපේ විශ්ව විද්‍යාලෙ බැච් එකේ කට්ටිය එකතුවෙලා බෙලිමල් දන්සලක් දුන්නා. එක්තරා පෝය දවසක කළුතර විහාරයේ සිල්ගන්න ආපු උපාසක උපාසිකාවනට තමයි සංග්‍රහ කළේ. බෙලිමල් සංග්‍රහය පිළියෙල කරන අතර මාත් බෞද්ධාගමික යාලුවෙකුත් අතර මේ වගේ දෙබසක් ඇතිවුනා. 

මම : මොකක්ද බං සිල් ගන්නවා කියලා කරන්නෙ?

යාලුවා : හාමුදුරුවො  කියන කියන දේ කියන්නයි තියෙන්නෙ.

මීට කලින් ගමරාළ සිල් ගත්තු  කතාව අහලා තිබ්බ මට කට දෙකොනින් හිනා ගියා.

මම : ගමරාළ සිල්ගත්තු හැටි නෙවෙයි බං අහන්නෙ. පොඩ්ඩක් තේරෙන්න කියපන්කො.

යාලුවා : එහෙම කියන්න තරම් දෙයක් නෑ බං. හාමුදුරුවො සිල්පද කියනකොට අපිත් ඒවා සමාදන් වෙලා. දානෙත් කාලා. හැන්දෑවට සිල් අයින් කරගෙන (මෙතනදි හොඳ වචනයක් කිව්වා. දැන් මතක නැත.) ගෙදර යනවා. එහෙනම් කියපන්කො ඉරිදාට පල්ලියෙදි මොකද කරන්නෙ කියලා.?

එතකොට තමයි මට තරු පෙනුනෙ.  මොකෝ කෙටියෙන් කියන්න කියලා උදේට පල්ලි ගිහිල්ලා සීනු කූඩුවට හරි ලැබුංගේ ඉස්තෝප්පුවට හරි වෙලා ඉඳලා සතියේ ඕපදූප අහගෙන එනවා කියන්නයැ. ඉතින් ඒක නිසා අද හිතුනා ඉරිදට පල්ලියේදි කතෝලිකයො මොකද කරන්නෙ කියලා හැමෝටම කියලා දෙන්න. හරි විදිහට කියනවානම් දිව්‍ය පූජාව කියන්නේ මොකක්ද කියලා තමයි අද කියන්නෙ. හැබැයි ගැඹුරින් කරුණු විග්‍රහ කරන්න නම් බලාපොරොත්තුවක් නෑ. පොදුවේ හැමෝටම තේරෙන්න කියන්නම්.

දිව්‍ය පූජාවේදී මූලිකවම සිදුවෙන්නෙ ජේසුස් වහන්සේගේ අන්තිම රාත්‍රී භෝජනය සිහිපත් කිරීම. "මා සිහිකිරීම පිණිස මෙය සිදුකරන්න" කියලා ජේසුස් වහන්සේ කියපු හැටි දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද වහන්සේ ලිපියේදී මම කිව්වානෙ. නොකියවපු අය ඒ ලිපියත් කියවලා ආවානම් අද කතාව හොඳටම තේරෙයි.

දිව්‍ය පූජාවේදී සිදුවෙන දේවල් කියන්න කලින් ඒ වටා සම්බන්ධවෙලා ඉන්න පිරිස ගැන දැනගනිමු.

පියතුමා - දිව්‍ය පූජාව පවත්වන්නෙ පියතුමා.

මහජනතාව - පූජාවට සහභාගිවෙන්න අයත් ඕනනෙ

සංක්‍රිස්තියන් මාමා -  පල්ලියේ නොයෙකුත් වැඩකටයුතු භාරව ඉන්න වැටුප් ලබන කෙනෙක් තමයි සංක්‍රිස්තියන් මාමා. බෞද්ධ අයට තේරුම් යන විදිහට කිව්වොත් පන්සලෙ 'ඇබිත්තියා' වගේ. පල්ලියේ දොරවල් ඇරීම වැසීම, නියමිත පරිදි සීනු නාද කිරීම, දිව්‍ය පූජාවට අවශ්‍ය කළමනා සූදානම් කිරීම ඔහුගේ රාජකාරිවලින් සමහරක්.

පූජා උදව් ළමයි -  මේගැන පෝස්ට් එකක්ම ලිව්වානෙ. 

ගීතිකා ( කන්තාරු ) කණ්ඩායම -  දිව්‍ය පූජාව අතරතුරදී ගයන ගීතිකා වල මූලිකත්වය ගෙන කටයුතු කරන්නෙ මොවුන්.

ඔය කියපු අයගෙ එකමුතුවෙන් තමයි දිව්‍ය පූජාවක් පැවැත්වෙන්නෙ.  පල්ලියේ දිව්‍ය පූජාව ඇරඹෙන්න පැයකට පෙර පටන් චාරිත්‍රයක් වශයෙන් ගමේ ජනතාව දැනුවත් කිරීම සිදුකරනු ලබන්නේ සංක්‍රිස්තියන් මාමා විසින්. හැම ගෙදරටම ගිහින් කියලා නෙමෙයි සෑම පැය භාගයකට වරක්ම පල්ලියෙ මහ සීනුව නාද කිරීමෙන්. මේ සීනු නාද කිරිල්ලට 'ලකුණු ගහනවා' කියලා තමයි කියන්නෙ. ඔය විදිහට තුන්වෙනිපාරට ලකුණු ගහනවාත් එක්කම තමයි දිව්‍ය පූජාව ආරම්භ වෙන්නෙ. හෝව්.. හෝව්.. ඊට කලින් තව විස්තර තියෙනවා කියන්න.

දිව්‍ය පූජාව පැවැත්වීමට පෙර පියතුමා ඒ සඳහා පළඳින ඇඳුම් ආයිත්තම්ද , අල්තාරයද අනෙකුත් කළමනාද සූදානම් කළ යුතුයි.  සංක්‍රිස්තියන් මාමා මේ කාර්යය සිදුකරන අතර ඒ සඳහා පූජා උදව් ළමයින්ගේ සහයද ලැබෙනවා. දිව්‍ය පූජාව සඳහා සූදානම් කළ අල්තාරයක පින්තූරය බලන්න.

දිව්‍ය පූජාවට සූදානම් කළ අල්තාරය

කාලිස් පාත්‍රය හා අනිකුත් දේ

සිබෝරියම

කාලිස් පාත්‍රය හා කළමනා (Chalice Assembly)- වයින් ආශිර්වාද කිරීමට යොදාගන්නේ කාලිස් පාත්‍රයයි. ඒ සමගම ආශිර්වාද කිරීමේදී ඉහළට ඔසවන විශාල පූපයද තිබෙනවා. කාලිස් පාත්‍රයත් සමග තවත් දේ තිබුනත් වැඩි විස්තර අවශ්‍යය නැති බව හිතනවා.

තැටිය

Corporal - දිව්‍ය පූජාව අවස්ථාවේදී කාලිස් පාත්‍ර තබන්නේ මේ රෙදි කැබැල්ල මතය.

යාච්ඤා පොත් හා බයිබලය (Missal & Bible) -  කියවීමට

සිබෝරියම (Ciborium) - දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද වහන්සේ ජනතාවට බෙදාදීම සඳහා පාවිච්චි කිරීමට.

වයින් හා වතුර

තැටි (Paten) - දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද වහන්සේ බෙදීමේදී බිම වැටීම වැළක්වීමට.

වයින්, වතුර හා අත්පිස්නාව (Cruets and finger towel) -  දිව්‍ය පූජාවේදී යොදාගනී.

 ඔය විදිහට සියලුම කළමනා තියෙන්න ඕනෙ. ඊළඟට බලමු පියතුමාගේ ඇඳුම. දිව්‍ය පූජාවට පෙර පියතුමා සාමාන්‍යයෙන් පළඳින ලෝගුවට උඩින් Chasuble නම් ඇඟලුම ඇඳගන්නවා. ස්ටෝල් පටියත් පළඳිනවා. අවුරුද්දේ එක් එක් කාලයන් අනුව මේ ඇඟලුමේත් ස්ටෝල් පටියේත් වර්ණය තීරණය වෙනවා.  උදාහරණයකට කිව්වොත් චතාරික කාලයෙදි අඳින්නෙ දම් පාට. වර්ණය යොදා ගැනීමත් යම් තේරුමක් ඇතුව තමයි සිදුවෙන්නෙ. මීට අමතරව පූජා උදව් ළමයිත් ඔවුන්ගේ ලෝගු වලින් සැරසෙනවා.

ඔන්න දැන් ඔක්කොම හරි. ඊළඟට තියෙන්නෙ දිව්‍ය පූජාව පටන් ගන්න.  මහ සීනුවෙත් පොඩි සීනුවෙත් නාදය සමගින් පූජාඋදව් ළමයි පිරිවරාගත් පියතුමා අල්තාරයට පැමිණෙනවා. සියලු දෙනා නැගීසිටින අතර ගීතිකා කණ්ඩායම ගීතිකා ගැයීම ආරම්භ කරනවා.

සාමාන්‍යයෙන් පැයක කාලයක් පැවැත්වෙන දිව්‍ය පූජාව ප්‍රධාන කොටස් පහකට බෙදන්න පුලුවන්. මේ විස්තර මම බොහොම සරලව කියන්නෙ කියලා මතක තියාගන්න ඕනෙ. නැත්නම් කට්ටිය කියයිනෙ සමහර කෑලි හැලිලා කියලා.

1. ආරම්භක පිළිවෙත

පියතුමාගේ පැමිණීම

 මම කලින් කීවාක් මෙන් පියතුමන්ලා අල්තාරයට පැමිණෙන්නේ මේ අවස්ථාවේදී. ඇතුල්වීමේ ගීතිකාව ගයනු ලබන අතර ඉන්පසු අප කළ සුළු වැරදි සඳහා සමාව අයදීම සිදුකරනු ලබනවා.

2. දේව වාක්‍ය පිළිවෙත
 

ඊළඟට එලඹෙන්නේ දේව වාක්‍ය පිළිවෙත. මෙහිදී බයිබලයෙන් තෝරාගත් කොටසක් කියවනු ලබනවා. ඉරුදිනයකදී මෙවැනි කියවීම් දෙකක් තිබෙනවා. ඒ කියවීම් දෙකම කියවනු ලබන්නේ ගිහියන් දෙදෙනෙකු විසින්. පළමු කියවීම පරණ ගිවිසුමෙනුත් දෙවන කියවීම නව ගිවිසුමෙනුත් තමයි තෝරාගන්නේ. වඩාත් පැහැදිලි කරනවානම් ශු. බයිබලයේ ප්‍රධාන කොටස් දෙකක් තිබෙනවා. ජේසුස් වහන්සේගේ උප්පත්තියෙන් පෙර සමය විස්තර වන කොටස පරණ ගිවිසුම ලෙසත් එයින් පසු සමය නව ගිවිසුම ලෙසත් හැඳින්වෙනවා.

කියවීම් කියවීම

'සුවිශේෂය' නමින් හැඳින්වෙන ඊළඟ කියවීම කියන්නෙ පියතුමා විසින්.  ඊළඟට පැවැත්වෙන්නෙ දේශනාව. එදා කියවූ සුවිශේෂය හෝ වෙන යමක් ඇසුරෙන් ජනතාවට කෙරෙන අනුශාසනාවක් තමයි දේශනාව කියන්නෙ. හාමුදුරුවරු කරන අනුශාසනාවට 'බණ' කියන්නෙ ඒවගේ මේ අවස්ථාවෙදි 'දේශනාව' කියලා කියනවා.

3. ස්තෝත්‍ර යාගික පිළිවෙත

මේ කොටස ආරම්භ වෙන්නේ පඬුරු පෙරහැරකින්. ගිහියන් විසින් දේවස්ථානයේ නඩත්තුවට හා දුගීන් වෙනුවෙන් පිරිනමන ආධාර හා ද්‍රව්‍යය ගෙනැවිත් පූජාකරනු ලබනවා. මේ පඬුරු අතර මල්, පහන් ආදිය වගේම එළවළු පළතුරු ආදියත් තිබෙනවා. තමුන්ගේ වත්තේ ගසක නෑඹුල් ඵල පඬුරු ලෙස පිදීම සමහර ගිහියන්ගෙ සිරිතක්.

ඉන්පසු ජේසුස් වහන්සේ අන්තිම රාත්‍රී භෝජනයේදී කළාක් මෙන් පූපත්, මිදියුෂත් ආශිර්වාද කරනු ලබනවා.  වැඩි විස්තර සඳහා දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද වහන්සේ ලිපිය බලන්න.

4. බොදුන් පිළිවෙත  

ජේසුස් වහන්සේගෙන් එක්තරා අවස්ථාවක එතුමාගේ ගෝළයින් කළ ඉල්ලීමට අනුව දෙවිඳුන් නැමදීමට ජේසුස් වහන්සේ ඉගැන්වූ යාච්ඤාව තමයි ඊළඟට කියන්නෙ. ඒ 'ස්වර්ගයේ වැඩ සිටින අපගේ පියාණෙනි' යන යාච්ඤාව.

සාමය පැතීම (ලංකාවේ විදිහ නෙමෙයි

ජේසුස් වහන්සේගේ මරණින් පසු ඇතිවූ මුල්ම කිතුනු කණ්ඩායම් ඔවුන් අතර සහයෝගය පෙන්වීමක් විදිහට සිප වැළඳගැනීම කළාලු.  අර හග්(hug) එක කියන්නෙ එන්න ඒක. ඉතින් මේ චාරිත්‍රය දිගටම පවත්වා ගෙන යාමක් හැටියට පැවැත්වෙන සාමය පැතීමේ අවස්ථාව තමයි ඊළඟට එන්නෙ. ලංකාවෙදි නම් හග් දීමක් වෙන්නෙ නෑ. 'ඔබට සාමය වේවා' කියලා දෙපැත්තෙ ඉන්න දෙන්නට දෑත් එකතුකරලා වඳින එකයි කරන්නෙ. හරියට ආයුබෝවන් කියනවා වගේ. සමහර රටවල ඒ ඒ සංස්කෘතියෙ හැටියට සිප වැළඳගැනීමත් අතට අත දීමත් කරනවාලු.

ඉන්පසු පියතුමා දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද ලබාගන්නා අතර වෙනත් පැවිදි අය සිටිනවානම්  ගිහියන්ට දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද ලබාදීම සඳහා සහය වීමට පැමිණෙනවා. අනතුරුව ගිහියන්ට දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද ලබාදීම සිදුවෙනවා.

5. අවසානය

අවසාන ආශිර්වාදය

දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද වහන්සේ බෙදාදීමෙන් පස්සෙ සතියට අදාළ දැන්වීම් කියවනු ලබනවා. සතියෙ ඉදිරි දිනවල දිව්‍ය පූජා පැවැත්වෙන වෙලාවන් වගේම අනිකුත් නිවේදන දැනුම් දෙන්නෙ මේ වෙලාවෙදියි. අන්තිමේදී අවසාන ආශිර්වාදයත් අවසාන ගීතිකාවත් සමඟ දිව්‍ය පූජාව නිමා වෙනවා.

මම ඔය කිව්වෙ සාමාන්‍යයෙන් ඕනෑම දිව්‍ය පූජාවක පොදු ව්‍යූහය. ඒත් නත්තල් දින, මහ සිකුරාදා දින වගේ විශේෂ අවස්ථා වලදී යම් යම් කොටස් ඔය ව්‍යූහයටම එකතුවෙන්න පුලුවන්. මෙහෙම කෙටියෙන් කිව්වට මීට වඩා යාච්ඤා හා ගීතිකා ඇතුලත් වෙන බවත් මතක තියාගන්ට ඕනෑ.